Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, từ mức dưới 100 triệu USD mỗi tháng trong quý I/2025, xuất khẩu sầu riêng đã liên tục tăng tốc: Tháng 4 vượt mốc 100 triệu USD, tháng 5 tăng vọt lên 204 triệu USD và tháng 6 tiếp tục lập đỉnh mới với hơn 300 triệu USD, gần bằng tổng kim ngạch của 5 tháng trước đó. Dự kiến tháng 7, xuất khẩu có thể đạt từ 350 – 400 triệu USD, nâng tổng kim ngạch 7 tháng đầu năm lên hơn 1 tỷ USD.
Nguồn cung sầu riêng ổn định, chất lượng cải thiện và thị trường tiêu thụ mở rộng… là những yếu tố dẫn dắt đà tăng trưởng này. Không chỉ Trung Quốc, nhiều doanh nghiệp đã mở đường sang Thái Lan – “cường quốc” về sầu riêng. Việc Thái Lan gián đoạn cung ứng ở một số vùng càng tạo thêm cơ hội cho Việt Nam bứt phá.
Thông tin tại buổi báo cáo với quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng ngày 29/7, ông Huỳnh Tấn Đạt – Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật – cho biết, xuất khẩu sầu riêng đông lạnh đã tăng mạnh. Từ nay đến cuối năm sẽ là thời điểm chính để xuất khẩu, Cục đang phối hợp chặt chẽ với Tổng cục Hải quan Trung Quốc nhằm thúc đẩy xuất khẩu.
 |
| Tiêu chuẩn mới cho sầu riêng xuất khẩu: Nâng chất, giữ uy tín nông sản Việt |
Cũng theo ông Huỳnh Tấn Đạt, cuối tháng 6, đoàn công tác của Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã trực tiếp kiểm tra vùng trồng và đánh giá cao cam kết cũng như năng lực kiểm soát chất lượng của phía Việt Nam.
Bên cạnh đó, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam cũng khẳng định, xuất khẩu sầu riêng đang có xu hướng tích cực, nhờ việc kiểm soát tốt các vấn đề liên quan đến chất vàng O và cadimi. Vì vậy, dự báo từ nay đến cuối năm, xuất khẩu sầu riêng sẽ lấy lại đà tăng trưởng mạnh mẽ.
Chuẩn hóa để kiểm soát từ gốc
Trong bối cảnh xuất khẩu sầu riêng đang tăng trưởng nóng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường gấp rút xây dựng dự thảo tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) cho quả sầu riêng tươi, thay thế tiêu chuẩn cũ từ năm 2015. Tiêu chuẩn mới dự kiến áp dụng cho hai giống chủ lực Ri6 và Dona (chiếm hơn 90% diện tích sầu riêng cả nước) cùng một số giống nội địa khác.
Bản dự thảo lần này được xây dựng bài bản hơn, với yêu cầu về đặc điểm cơ bản và hình thức như hình dạng quả, màu sắc, vị thịt quả, khối lượng quả, hàm lượng tổng chất rắn hoà tan, hàm lượng chất khô của từng giống. Trong đó, sầu riêng giống Ri6 phải có hàm lượng chất khô không dưới 32,29%, giống Dona không dưới 32,22% tương đương với tiêu chuẩn Thái Lan.
Sầu riêng được phân làm ba hạng chất lượng I, II, III. Trong đó, hạng I là tốt nhất, hạng III bao gồm các trái sầu riêng không đạt yêu cầu của các hạng cao hơn nhưng vẫn đáp ứng các yêu cầu tối thiểu được quy định.
Đặc biệt, các yêu cầu an toàn thực phẩm cũng được nâng cao với giới hạn cụ thể về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng và độc tố vi sinh, đảm bảo đáp ứng được cả quy định trong nước và các thị trường khó tính như Trung Quốc, Hàn Quốc, EU…
Tiêu chuẩn sầu riêng hiện hành TCVN 10739:2015 vốn dựa trên chuẩn ASEAN từ gần 20 năm trước, hiện đã lạc hậu, thiếu nhiều chỉ tiêu then chốt như độ chín, hàm lượng chất khô hay chỉ số cảm quan đặc trưng cho từng giống. Trong khi đó, Thái Lan đã kịp ban hành TAS.9070-2023 với đầy đủ hướng dẫn chi tiết phục vụ từ sản xuất, thu mua tới xuất khẩu. Bên cạnh đó, Trung Quốc, Indonesia và nhiều quốc gia đang siết chặt tiêu chuẩn nhập khẩu sầu riêng, tạo áp lực lớn lên xuất khẩu của Việt Nam. Đảm bảo chất lượng là yêu cầu cấp thiết để sầu riêng Việt giữ vững vị thế trên thị trường quốc tế, nhất là tại Trung Quốc, trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt từ Thái Lan, Malaysia và các đối thủ khác.
Theo ông Huỳnh Tấn Đạt – Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, thực tiễn cho thấy, việc sớm ban hành tiêu chuẩn mới cho quả sầu riêng tươi là cần thiết. Tiêu chuẩn này sẽ quy định rõ các điều kiện bắt buộc nhằm đảm bảo tuân thủ thống nhất, ngăn ngừa tình trạng đánh tráo chất lượng, tránh xung đột lợi ích và bảo vệ uy tín sầu riêng Việt Nam.
Các chuyên gia đồng tình rằng, việc ban hành bộ TCVN mới sẽ giúp tạo mặt bằng chất lượng đồng đều, nâng vị thế sầu riêng Việt trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Đây không chỉ là điều kiện cần cho xuất khẩu, mà còn là bước đệm để tiến tới phát triển vùng nguyên liệu bền vững, có chứng nhận và xây dựng thương hiệu nông sản quốc gia.
Theo Doanh nghiệp Hội nhập
